Bordro, en basit tanımıyla bir çalışanın bir ay boyunca yaptığı çalışma karşılığında kazandığı ücretin ve bu ücretten yapılan yasal kesintilerin ayrıntılı şekilde gösterildiği belgedir.
Diğer bir ifadeyle, bordro işverenin çalışanına yaptığı ücret ödemesinin resmî kaydıdır.
🧾 Maaş Bordrosu Nedir?
Maaş bordrosu, işveren tarafından her ay hazırlanır ve çalışana yapılan ücret ödemesini belgelendirir.
Bu belgede genellikle şu bilgiler yer alır:
- Çalışanın adı, soyadı, T.C. kimlik numarası
- İşe giriş tarihi ve pozisyonu
- Brüt maaş tutarı
- SGK primi kesintileri (işçi payı)
- Gelir vergisi ve damga vergisi kesintileri
- Net maaş (çalışanın eline geçen tutar)
- Fazla mesai, prim, ikramiye, yemek/ulaşım yardımı gibi ek ödemeler
- İşverenin adı ve unvanı
💡 Maaş Bordrosu Neden Hazırlanır?
Maaş bordrosunun hazırlanmasının hem yasal hem de idari birçok nedeni vardır:
1. Yasal Zorunluluk
- 4857 Sayılı İş Kanunu, 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ve Vergi Usul Kanunu gereği işverenler her ay bordro düzenlemek zorundadır.
- Bordro, hem SGK bildirimi hem de vergi kesintilerinin doğru yapılması için temel belgedir.
2. Vergi ve Sigorta İşlemleri İçin
- Gelir vergisi, damga vergisi, SGK primleri gibi yasal kesintilerin doğru şekilde hesaplanıp devlete bildirilmesi gerekir.
- Bordro, bu kesintilerin şeffaf biçimde gösterilmesini sağlar.
3. Çalışan Haklarını Korumak İçin
- Bordro, çalışanın aldığı ücretin ve kesintilerin resmi ispatıdır.
- İşçi, ücretinin eksik ödendiğini düşündüğünde bordroyu delil olarak kullanabilir.
4. İşverenin Kayıt Düzeni İçin
- İşveren, bordro sayesinde maaş giderlerini muhasebeleştirir.
- Denetim, maliye veya SGK kontrollerinde bordrolar incelenir.
5. Finansal ve Kredi İşlemleri İçin
- Çalışanlar genellikle kredi, kira sözleşmesi, vize başvurusu gibi durumlarda maaş bordrosu ibraz eder.
- Bu belge gelir durumunu kanıtlar.
Çalışanlara Her Ay Ücret Hesap Pusulası Vermek Zorunda Mıyız?
İşverenler, çalışanlarına her ay ücret hesap pusulası (maaş bordrosu) vermek yasal olarak zorundadır.
Bu zorunluluk, 4857 Sayılı İş Kanunu’nun 37. maddesi ile düzenlenmiştir.
📜 İlgili Yasal Dayanak — 4857 Sayılı İş Kanunu Madde 37:
“İşveren, işyerinde veya işyerinin eklentilerinde çalışan her işçiye, yaptığı ödemeyi gösterir imzalı bir ücret hesap pusulası vermek zorundadır.”
MADDE 37 – Ücret hesap pusulası
İşveren işyerinde veya bankaya yaptığı ödemelerde işçiye ücret hesabını gösterir imzalı veya işyerinin özel işaretini taşıyan bir pusula vermek zorundadır.Bu pusulada ödemenin günü ve ilişkin olduğu dönem ile fazla çalışma, hafta tatili, bayram ve genel tatil ücretleri gibi asıl ücrete yapılan her çeşit eklemeler tutarının ve vergi, sigorta primi, avans mahsubu, nafaka ve icra gibi her çeşit kesintilerin ayrı ayrı gösterilmesi gerekir.
Pusulada;
- Ücretin hangi döneme ait olduğu,
- Ücretin brüt tutarı,
- Yapılan kesintiler (SGK, vergi, avans vb.),
- Net ödeme tutarı
gibi bilgiler açıkça belirtilmelidir.
💡 Özetle:
- Her ay bordro veya ücret hesap pusulası düzenlenmesi zorunludur.
- Bu belge çalışana verilmelidir (ıslak imza veya elektronik imza ile).
- İşverenin, her çalışan için bordro saklama yükümlülüğü de vardır (en az 5 yıl).
- Bordro verilmemesi veya usule uygun hazırlanmaması durumunda, iş müfettişleri tarafından idari para cezası uygulanabilir.
📜 Bordro ve Hesap Pusulası Aynı Evrak Mıdır?
Uygulamada bordro ve hesap pusulası aynı şekilde yani bordro olarak söylense de aslında bordro, maaş veya yatay bordro olup denetim ve/veya mahkeme süreçlerinde sunulur. Ücret hesap pusulası ise her ay çalışanlara kağıt ortamında verilen veya elektronik ortamda gönderilen evraktır.
📌 Elektronik Bordro Olur mu?
Evet.
- Bordro, elektronik ortamda hazırlanıp e-imza veya mali mühürle imzalanabilir.
- Çalışanın erişimine açık olması (örneğin e-posta veya personel portalı üzerinden) yeterlidir.
- Kağıt çıktısı alınmasa bile yasal geçerliliği vardır.
